Pokretanje biznisa u oblasti ruralnog turizma
Ruralni turizam je jedna od oblasti u kojoj mnoge žene potencijalne preduzetnice mogu razviti svoju biznis ideju. U ovom kotekstu mislim na žene koje već žive i privređuju u ruralnim oblastima za potrebe svojeg domaćinstva, ali nije rijedak slučaj čak ni da se žene iz urbanih krajeve vrate svojim korjenima i posvete selu i pokretanju neke ruralne biznis priče.
Ruralni turizam u Crnoj Gori je tek na početku svog razvoja, a potencijala za rast, s obzirom na prirodne ljepote i resurse kojima naša zemlja raspolaže, ima zaista veoma mnogo. Naša država je 2019. godine usvojila Program razvoja ruralnog turizma sa akcionim planom za period 2019-2021. i u tom dokumentu se ruralni turizam po prvi put posmatra sa sistemskog, strategijskog stanovišta. Ohrabruje činjenica da Program predviđa “podsticajne mjere u oblasti ruralnog turizma u cilju razvijanja diverzifikovane turističke ponude Crne Gore, kreiranja lokalnih/regionalnih ruralnih turističkih brendova, kao i boljeg brendiranja crnogorske destinacije sa aspekta sve popularnijeg ruralnog turizma, a kroz pružanje autentičnih iskustava turistima.”[1]
Crnogorska zakonska regulativa uslovljava razvoj turizma u ruralnim oblastima postojanjem određene vrste poljoprivredne proizvodnje odnosno registracijom domaćinstva kao poljoprivrednog gazdinstva kod Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja i registracijom ugostiteljske djelatnosti u Centralnom turističkom registru Ministarstva ekonomskog razvoja. Procedura registracije je prilično jednostavna, a nadoknada za administrativne takse simbolična. Ono što je ključno za preduzetničke inicijative u oblasti ruralnog turizma je svakako dobra ideja, zatim posjedovanje resursa, odnosno veoma često uprezanje već postojećih resursa u razvoj jednog malog biznisa ili investiranje u adaptaciju postojećih ili izgradnju novih kapaciteta. Pod pretpostavkom proizvodnje kvalitetnih poljoprivrednih proizvoda, kada se infrastruktura prilagodi zakonskim normativima, neophodno je razviti dobar marketing, kvalitetan lični nastup prema turistima (vještine komunikacije i prezentovanja domaćih proizvoda, kultura lijepog ponašanja, poznavanje stranih jezika i sl.), zatim promovisati biznis preko digitalnih kanala i afirmisanih web platformi u turizmu. Takođe je veoma poželjno udružiti se sa drugim lokalnim proizvođačima radi obezbjeđenja jedne cjelokupne turističke ponude određenog seoskog područja, kao i umrežiti se sa svim relevantnim stejkholderima u lokalnoj zajednici i šire (turističke agencije, lokalna i nacionalna turistička organizacija…).
Prema Zakonu o turizmu i ugostiteljstvu, preduzetnice/i u seoskom domaćinstvu mogu da pružaju ugostiteljske usluge koje se odnose na 1. Pripremanje i usluživanje toplih i hladnih jela, pića i napitaka iz pretežno sopstvene proizvodnje; 2. Usluživanje i degustaciju vina i drugih alkoholnih i bezalkoholnih pića, kao i domaćih proizvoda iz pretežno sopstvene proizvodnje u uređenom dijelu stambenog ili poslovnog objekta, u zatvorenom, natkrivenom ili na otvorenom prostoru; 3. Usluge smještaja u sobama za iznajmljivanje turistima, turističkim apartmanima i katunima, odnosno u kampu sa najviše 15 smještajnih jedinica.
Emina Perazić, rukovodilac proujekta “Ženska preduzetnička akcija ” ispred NVO Mrkojevići
Jedan od trendova u kontekstu ruralnog turizma je slow food koncept. Slow food predstavlja eko gastronomski pokret koji je nastao u Italiji 1986. godine, a sada okuplja preko 160 zemalja svijeta, ima hiljade zajednica i milione pristalica. Ovaj pokret je prvobitno nastao kao odgovor i revolt na Fast food i brzi način života i konzumacije nezdrave hrane. Njeguje filozofiju sporog uživanja u kvalitetnoj i zdravoj hrani, ali i čuvanja kulture i tradicije u ishrani, zaštite biodiverziteta, kao i filozofiju podizanja ekološke svijesti koja podrazumijeva posebnu brigu o načinu proizvodnje hrane i uticaju hrane na životnu okolinu. Pomenuti pokret organizuje brojne internacionalne manifestacije koje podržavaju i promovišu proizvođače domaće hrane uzgajane na ekološki odgovoran način.
Foto galerija Olives Montenegro iz Mrkojevića
Slow food je u suštini filozofija življenja koju savremeni turisti sve više vrednuju kada dođu na odmor, tako da predstavlja princip na osnovu kojeg bi se mnoge biznis ideje u seoskim domaćinstvima mogle razraditi. Članovi slow food zajednice i pobornici ovog koncepta posebno vrednuju slow food lokalne ruralne biznis priče, dok u urbanim sredinama posjećuju razne slow food restorane. U našoj zemlji od 2016. godine postoji zajednica “Slow food Bjelasica & Komovi i Prokletije” koja je dio Slow Food International pokreta i koja prati kampanje koje se sprovode na globalnom nivou, učestvuje na svim internacionalnim dogadjajima u ovom kontekstu radi sticanja I prenošenja znanja i informacija, a takođe sprovodi i brojne aktivnosti adresirane na podršku i edukaciju naših malih proizvođača tradicionalne hrane. Od nedavno se i u našoj lokalnoj zajednici izrodila jedna inicijativa u vezi sa slow food. Naime, jedna od podržanih biznis ideja Programom podrške razvoja preduzetništva Opštine Bar odnosi se na crnogorski slow food kao novu turističko-gastronomsko-edukativnu ponudu.
Ova objava/blog urađena je u okviru projekta „Ženska preduzetnička akcija“ koji sprovodi NVO “Mrkojevići”, a koji je podržan od strane Opštine Bar.
Koordinator projekta ispred NVO Mrkojevići
Emina Perazić
[1] https://www.gov.me/clanak/program-podsticajnih-mjera-za-ruralni-turizam-za-2021-2022
